Bàn về cặp mắt HM để mà đánh giá thật là vô cùng, tuy nhiên tất cả những bác chơi HM đều thống nhất chung rằng: Cặp mắt là tiêu điểm quan trọng số 1 nếu nhìn tổng thể chung của 1 chú HM hay, nó chiếm trên dưới 50% các thành phần quan trọng của 1 con HM như cặp chân, mầu lông, đầu, mỏ, mình đuôi…Lấy ví dụ thế này: Nếu có 1con HM chọi hàng khủng về mọi yếu tố, nhưng thời điểm mang đi chọi mà đôi mắt nó tròn xoe không méo, đục lờ và chưa có thần khí (tức là chưa căng lửa) đem đi chọi gặp 1con mi làng nhàng thôi nhưng thời điển đó mắt nó méo sẹo như mắt cóc thì chú mi chọi số 1 kia chắc gì đã “ăn” nổi nó???
Nói vậy để các bạn mới chơi HM hiểu thêm rằng với người chơi mi có nhiều kinh nghiệm chỉ cần nhìn thoáng qua cũng có thể đánh giá đc thể lực sức bền độ máu lửa của 1con HM khi lâm chiến. Cũng giống như ví von ở con người đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, mắt HM cũng vậy đó chính là nơi để đọc vị nội tâm, công lực của HM một cách dễ dàng nhất.
Tuy nhiên cũng xin diễn giải vòng vo cho các bác mới chơi HM và 1 số bác chưa đc tiếp cận với mi mộc vừa bẫy ở rừng về để các bác biết thêm tí chút về sự thay đổi hình dạng của nó trong quá trình từ rừng hoang núi thẳm về sống với con người như thế nào. Trong tự nhiên hầu như tất cả những con mi mới sập bẫy mắt đều méo sẹo như mắt gà chọi, mắt diều hâu ấy, vì cơ bản đây là 1 loài chim dữ lấy chiến trận phân chia ngôi vị lấy tiếng hót (to còi) để lấn át đè nén, vùi dập đối thủ, thế nên những con HM dữ thường hót như quát đối thủ các bác mới tậu thêm e nữa về nhà đến khi nào chú lính mới kia chịu im re thì mới chịu thôi, trường hợp này nhiều bác nhà ta hay kêu ca than thở kiểu “nhà e mới mua thêm con mi mới, về đc 1 hôm thì tịt vì cứ sùy mái thì hót sổng đc 1 câu vì bị con cũ hót rần rần cho câm bặt…bi giờ phải làm sao đây…???”
Đôi khi người ta cũng bẫy đc những chú HM ở rừng mắt tròn xoe k méo, thì phần lớn những chú này bản lĩnh vô cùng kém cỏi bởi ở rừng sâu kia chú luôn là kẻ chiến bại trong những trận đấu tay đôi khi tranh giành lãnh địa hoặc mùa làm tổ, khi muốn kết đôi mon men đến nhiều ả mái khó tính, già kinh nghiệm trường tình còn bị nó oánh cho tơi tả lông lá sứt sẹo mặt mày, thế nên những chú này bị bắt thường là dính thòng lọng hoặc sập lồng mi mái chứ chẳng dám đấu đôi công với mi mồi.
Những bác dân tộc chuyên nghiệp mỗi khi bẫy HM thường ngắm nghía rất kỹ xem chân xem mỏ xem mắt xem đầu trước khi cất vào lồng đựng, những con nào lúc chưa sập bẫy mà nghe thấy hót dữ, thái độ hung hãn, to con, sống mỏ gồ lên có cạnh càng cao càng tốt, mắt méo xệch sáng quắc, đẹp mã là y rằng bị buộc chân đánh dấu kỹ càng, một là để nuôi hai là mang bán cho các mối buôn với giá cao hơn vì đã đc dặn trước rồi, còn những con mắt mũi bình thường lại nhỏ thó, hót yếu hơi, thiếu lực, thái độ kém hung hăng thì để trơn mang xuống chợ bán đổ đồng giá rẻ cho những người không kỹ tính cứ thấy đích thị là chim HM thì mua thôi, chứ cũng chẳng quan trọng tướng tá, giọng ca của nó, miễn sao mang về miễn sao hót đúng giọng HM là OK, và cũng đc treo tòng teng trang trọng đầu hồi nhà là đc rồi, kiểu chơi bình dân phong trào gọi là ngta có mình cũng có ý mà.
Những chú Mi ở rừng mới bắt về đc 1ngày, vài ngày, vài tuần hoặc cả tháng thì đồng tử nó dần dần nở ra vòng bờ mi trên và dưới cũng dần dần tròn xoe vì mất dần chất lửa của rừng bao gồm bản năng hung hãn, thể lực suy giảm, hoảng sợ, hoặc do không ốp mái đúng phương pháp…vv
Họa mi mới bị sập bẫy
Thế nên chính vậy mà các bác dt phải đánh dấu buộc chân, giống kiểu kẹp chì của các bác buôn chim bảo hành hàng họ, vì đôi khi về đến nhà dăm bảy con lẫn lộn, chẳng biết đâu mà lần, con hoảng nhiều thì lông xẹp nhiều, mắt giảm méo ngay, con sợ ít thì mắt cũng vẫn vậy…thế nên tránh nhầm nhọt sang trồng trọt các cụ săn mi cứ đánh dấu cho chắc cú…
Thêm nữa vì là ảnh chụp bởi nhiều lý do ánh sáng, góc nhìn hạn chế nên k đc trung thực và chính xác tuyệt đối như thực tế, tuy nhiên cũng phần nào cho ae và người mới chơi HM có 1 cái nhìn khái quát nhất:
Lạm bàn về mầu mắt là vậy tuy nhiên đó cũng chỉ là một phần trong tổng thể những tiểu tiết quan trọng của chim HM mà thôi, bên cạnh đó cần một chế độ ăn uống tích cực, cách chăm sóc và nước nuôi của người chơi cộng với thời điểm con chim có căng hay không nữa, dù sao cũng phải thừa nhận rằng mầu mắt và hình thái của HM quả thật là quan trọng bậc nhất và là đầu tiên trong cách chọn lựa cũng như đánh giá ưu nhược điểm của một chú chim hay. Tuy nhiên khi đưa bảng mắt cho các bác bẫy họa mi chuyên nghiệp tham khảo cũng có thêm rằng thỉnh thoảng các bác vẫn bẫy đc những con có cặp mắt đỏ đậm như mắt khiếu và những con này bất biết là to nhỏ dài ngắn thế nào cũng giữ lại nuôi vì sau này nó thường rất hung dữ, tính khí hơi điên điên (quái dị), hay mổ phá lồng bẫy nhưng lại hót khá nhiều giọng, lúc to nhỏ mượt mà lúc hằn học độc ác rất hợp cho những bác chơi mi sống cô đơn hay ở thung lũng đồi nương xa dân cư ở vì trong giọng hót của nó có nhiều sắc thái cuộc đời nếu tinh tai mới cảm nhận đc. Các bác ấy còn đế thêm vào: Hót thế mới có chất hoang dại và bão tố của rừng xanh đại ngàn chứ. Viết đến đoạn này tôi chợt nhớ tới con mi mắt đỏ của 1 bác dân tộc Thái ở Mai Châu HB nuôi nó 3 năm đi làm chim mồi rất xuân, vì túng tiền làm nhà nên bán nó cho 1 người chơi mi chọi ở Tân Lạc HB người chủ mới mang về đánh thắng liên tiếp 13 trận thu hời kha khá, sau đó nửa năm ô chủ cũ kiếm đc tiền xuống chuộc lại kèm xách theo 1 con mi mộc hay thì nó đã lưu lạc k rõ nơi nào mất rồi…