Thùy An
Đột quỵ là tình trạng một phần não bị hư hại đột ngột do mất nguồn máu nuôi dưỡng khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ.
Đột quỵ là gì và đột quỵ nguy hiểm như thế nào?
Đột quỵ là tình trạng một phần não bị hư hại đột ngột do mất nguồn máu nuôi dưỡng khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ. Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân bị đột quỵ khá cao, từ 30-50%.
Những điều cần biết về đột quỵ
Đột quỵ là gì và đột quỵ nguy hiểm như thế nào? Đột quỵ có thể diễn ra một cách đột ngột và lấy đi tính mạng con người nhanh chóng nếu không phát hiện sớm.
Đột quỵ là tình trạng tổn thương não cấp tính. Có hai dạng đột quỵ là đột quỵ thiếu máu não và đột quỵ xuất huyết não. Tuy nhiên, trên thực tế, đột quỵ thiếu máu não là dạng đột quỵ thường gặp hơn. Cứ 3 bệnh nhân đột quỵ sẽ có 2 người đột quỵ thiếu máu não.
Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi có cục máu đông do mảng xơ vữa tại mạch máu não hoặc từ nơi khác theo dòng máu di chuyển đến não gây tắc nghẽn mạch máu. Tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất nên bị tổn thương, nếu để lâu tế bào sẽ chết. Trong khi đó, đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu bị vỡ. Mức độ nghiêm trọng của đột quỵ tùy thuộc vào diện tích vùng não bị tổn thương và thời gian tế bào não không được cung cấp máu đầy đủ.
Triệu chứng của Đột quỵ
Đột quỵ là gì và những triệu chứng dễ nhận biết của người đột quỵ
Đau đầu dữ dội.
Hoa mắt, chóng mặt, mất khả năng giữ thăng bằng.
Có cảm giác tê hoặc liệt vùng mặt, tay hoặc chân.
Lú lẫn, rối loạn ngôn ngữ hoặc rối loạn tri giác.
Có cảm giác buồn nôn, nấc.
Đau ngực, cảm giác yếu toàn thân.
Hơi thở ngắn, tim đập nhanh.
Nguyên nhân gây ra bệnh đột quỵ
Đột quỵ là gì, nguyên nhân dẫn đến đột quỵ chính là những người có tiền sử như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim, béo phì, tăng mỡ máu… lâu ngày gây nên biến chứng làm bệnh nhân đột quỵ.
Do chế độ sinh hoạt không lành mạnh như lười vận động, nghiện rượu, nghiện thuốc lá, ăn nhiều chất béo…
Cách phòng chống đột quỵ
Đột quỵ là gì, cách phòng chống đột quỵ như thế nào?
Tập thể dục hàng ngày, làm việc nhẹ vừa sức.
Không ăn nhiều mỡ béo, chất bột đường, nên ăn nhiều rau củ, trái cây.
Đo huyết áp định kỳ. Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Chữa tăng cholesterol. Không ăn quá no. Tránh dùng thức ăn lên men, gây kích thích như gia vị cay, nóng, rượu, chè, cà phê…
Ăn những thức ăn dễ tiêu hóa, dễ hấp thụ như: súp, cháo, sữa…
Khi thấy dấu hiệu bị đột quỵ phải cho người bệnh nằm nghiêng một bên. Nếu nôn ói phải móc hết đờm nhớt để bệnh nhân dễ thở và đưa ngay đến bệnh viện. Tuyệt đối không cạo gió hay ngồi chờ xem người bệnh có khỏe lại không…
Không tự ý cho người bệnh uống bất kỳ loại thuốc nào.
Bí quyết vàng cho người đột quỵ
Đột quỵ là gì, những bí quyết vàng cho người đột quỵ
Nhận biết sớm biểu hiện: một trong những biểu hiện rõ nhất của đột quỵ chính là méo miệng, yếu liệt tay chân, có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay, hai chân lên cao. Ngôn ngữ bất thường, giọng bị đơ đớ, có thể đề nghị bệnh nhân lặp lại cụm từ gì đó xem họ có hiểu và lặp lại được không. Đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất.
Đừng chủ quan cơn thiếu máu não thoáng qua: Trong nhiều trường hợp, người có triệu chứng đột quỵ chỉ bị “thoáng qua”, khoảng một giờ sau đó giảm dần, nhưng không vì vậy mà nghĩ rằng mình đã khỏe. Vì sự tắc nghẽn mạch máu nhỏ sẽ khiến một phần nhỏ mô não bị thiếu máu tạm thời và sớm được phục hồi nhờ cục máu đông tự vỡ (do kích thước nhỏ), hoặc mô não này có thể nhận được dòng máu từ một nhánh mạch máu cạnh bên.
Tuy nhiên, cứ 10 bệnh nhân có cơn thiếu máu não “thoáng qua” thì sẽ có 1 người xuất hiện đột quỵ thật sự trong một tuần kế tiếp.
Xác định thời gian khởi bệnh đột quỵ.
Giữ bệnh nhân nằm yên, tránh bị té ngã, sau đó cho bệnh nhân nằm đầu cao 30 độ.
Đưa bệnh nhân đến ngay các trung tâm y tế gần nhất
Nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê: cần xem bệnh nhân thở bình thường, thở nhanh, thở chậm hay ngừng thở. Nếu ngừng thở thì cần hô hấp nhân tạo, vì cấp cứu hô hấp là việc đầu tiên phải làm để đảm bảo đủ oxy cho tim và não.
“Thời gian vàng” để cấp cứu tính từ triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ là sáu giờ. Thời gian tốt nhất là ba giờ sau khi xảy ra cơn đột quỵ.
Làm gì khi bệnh nhân đột quỵ
Đột quỵ là gì, Khi người nhà phát hiện thấy bệnh nhân có biểu hiện của các triệu chứng với các đặc điểm và hoàn cảnh xuất hiện như trên, người nhà bệnh nhân xử trí như sau:
Theo dõi bệnh nhân, sơ cứu duy trì nhịp tim và nhịp thở khi cần thiết.
Gọi xe cấp cứu hoặc taxi đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Việc thăm khám và điều trị cần hết sức khẩn trương, đặc biệt trong khoảng 3 giờ đầu.
Khi di chuyển bệnh nhân nên để bệnh nhân trên mặt phẳng, nghiêng mặt sang một bên, nới bớt quần áo cho thoáng.
Tuyệt đối không nên cạo gió, uống nước chanh… khi bệnh nhân có các triệu chứng đột quỵ (tưởng lầm bệnh nhân bị trúng gió). Do khi bị liệt vùng hầu họng, bệnh nhân uống nước sẽ gây sặc vào đường thở, làm suy hô hấp cấp hoặc gây tăng huyết áp và làm chậm thời gian đưa đến bệnh viện.
Đưa bệnh nhân đến bệnh viện bằng xe máy vì có trường hợp bệnh nhân bị liệt một bên, không thể gác chân lên xe và làm chân bên liệt bị chấn thương.
Trì hoãn để đưa bệnh nhân đi khám trong hoàn cảnh tiện lợi (khám theo tuyến, chờ cho đầy đủ các thành viên gia đình, chờ cho trời sáng mới đưa bệnh nhân đi bệnh viện…).
Tuyệt đối cấm không nên sử dụng các loại thuốc cấp cứu điều trị mà không có đơn của bác sĩ.
Tai biến mạch máu não còn gọi là đột quỵ não là một bệnh xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần bộ não bị đột ngột ngừng trệ.