Trời đang rực rỡ Chợt đâu kéo mây đen, Bầy chim buồn bã Rủ nhau vút bay lên. Chim hỡi chim ơi ! Chim hỡi chim ơi !
Cuốc kêu khắc khoải trên ngàn Chim quyên thảm thiết gọi đàn chim đi…
Chim Quyên từ độ ở quê nhà Chim là hồn Thục Đế nghìn xưa. Lìa cố hương nhục nhằn nơi xứ Bắc, Hồn tìm về đậu chót cành Nam. Hồn hóa sinh ra thành con chim Quốc, Hồn hóa thân là họ Đỗ chim Quyên. Đỗ Vũ không ngừng kêu mất nước, Khuyên đời bằng một khúc dao ca Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Chim Quyên từ độ ở Thôn Đoài Trong mùa Xuân nức nở tình dài Thì nước non tới một thời biến đổi Bình minh mà mờ ảo ánh sao rơi. Toả cánh diều đưa nắng vào đêm tối Cánh nặng chim bằng đè xuống tim tôi !
Chim Quyên phải từ bỏ quê mình Bay về miền tuyết phủ buồn tênh. Thổ máu tươi, một đêm chim chết
Chết khi đêm về, xác chưa tan, thì… …Tái sinh thành lần nữa Đỗ Quyên. Đỗ Quyên ! Đỗ Quyên ! Nơi mùa Đông vắng lạnh, Kêu gào : Ôi Tổ Quốc linh thiêng ! Vẫn tái sinh thành chim khóc nước, Cho dù phải gục chết như xưa. Nhớ nước nên gào lên quốc quốc Khắc khoải lòng người sống lưu vong.
Bầy chim buồn bã Rủ nhau trốn quê hương. Vì đâu bỏ xứ Để lê kiếp tha phương ? Chim hỡi chim ơi ! Chim hỡi chim ơi ! Chim Quyên từ độ bỏ thôn Trầu, Quê nhà tôi ruộng trắng quạ kêu. Là vắng tanh lời yêu, lời thương mến, Là bầy diều sai khiến lũ kên kên Bầy ác bầy ưng nạt nộ chim hiền, Thành lũ thần nanh đỏ mỏ chuyên quyền. Chim Quyên từ độ bỏ đi rồi, Quê nhà tôi héo hắt đìu hiu, Nghe bình minh lơ láo vẹt kêu, Đêm sập về lôi cú vọ theo.
*Mời nghe Vũ Anh, Kim Tước, Phạm Duy và phần soạn nhạc của Ns Duy Cường, 1990.
3.- Bầy Chim Nhỏ Bé 4.- Con Chích Choè, Con Chào Mào
*Mời nghe Kim Tước và tài soạn nhạc tuyệt vời của Ns Duy Cường, 1990.
5.- Chim Bay Từ Đồng Lúa Phương Nam
Bầy chim nhỏ bé, nào đâu khác chim Quyên ? Loài ưng loài ó, nào dung lũ chim non ? Chim lớn hung hăng sai áp chim con Chim dữ gieo oan gieo oán chim ngoan.
Con chim sáo sậu ăn cơm nhà cậu Uống nước nhà cô, đánh vỡ bát ngô, cậu cô bắt đền.
Con chích choè mày đậu cành chanh Thì tao ném, tao nèm hòn sành, Con chích choè lộn cổ xuống đây ! Con chích choè mày ở trên cây Tao đứng dưới gốc, Đứng dưới gốc, mày bay đằng nào ? Con chào mào mày đậu cành lau Thì tao chém, tao chém vào đầu, Con chào mào sứt trán trụi lông ! Chim hãi hùng vùn vụt bay tung Xa lánh đất nước, Chim xáo xác giã từ quê hương !
Chân tu như chú bồ câu Mà sao nên nỗi áo nâu đeo xiềng.
Con chích choè vượt biển về đâu ? Rồi chim hót, chim hót giọng sầu, Chim chúc đầu vào biển sóng nâu. Con chích choè chìm vào đêm sâu, Vẫn cất tiếng hót, Cất tiếng hót gọi tôi rầu rầu. Con chào mào đậu ở rừng thông Học câu hót, câu hót lạ lùng, Con chào mào liú lưỡi ngọng câm! Chim hãi hùng cuộc đời mênh mông, Nhưng vẫn vỗ cánh, Chim nhớn nhác bay về muôn phương.
Chim bay từ đồng lúa phương Nam, Chim vượt trùng về lũng phương Tây Chim xa bầy thương cây nhớ cội Người xa người, tội lắm chim ơi ! Ôi người xa người, tội lắm ai ơi ! Tội lắm ai ơi ! Tội lắm chim ơi ! Tội lắm tôi ơi !
6.- Một Đôi Phượng Quý 7.- Trên Cành Vàng, Con Hoàng Khuyên
Một đôi phượng quý Than ôi ! Xù lông dưới mưa Đông Nhìn công thèm múa Ơi ơ, rồi chim xuống ven sông. Mưa vẫn lâm dâm, Chim đứng căm căm Khi tuyết rơi tung Chim chết trên sông.
Tuyết rơi lả tả là tà Như chim lạc tổ như ma lạc mồ.
Trên cành vàng trơ trụi nơi xứ tuyết, Con hoàng khuyên lên giọng hát nao nao. Mây vẫn trôi cao, trời vẫn xanh xao, Chim vẫn nâng niu giọng hót yêu kiều. Mây trời này, mây trời không tím ngát, Con hoàng khuyên không ngừng hát chiêm bao Mây vẫn trôi mau, trời vẫn thâm sâu, Ai có nghe đâu giọng hót chim đau. Con hoàng khuyên ngưng giọng ca tiếc nuối, Trên đầu non, chim tưởng tới khi xưa Khi lũ chim ri gọi nó bay đi. Theo cuốc, theo gia, bỏ xứ đi xa. Nay hoàng khuyên không còn ai nghe hót! Chim khổ đau, cấu cổ chết không hay Ta đứng đâu đây, đàn mốc trên tay Nghe đất lung lay, đàn đứt tung dây.
8.- Bầy Chim Hoài Xứ 9.- Én Bay Thấp, Én Bay Cao 10.- Bầy Chim Một Nhà
Bầy chim hoài xứ Còn u uất trong hang. Thì nghe bầy én Nhạn xanh tới hân hoan ! Trong phút cô đơn Nghe én ca vang Chim nén đau thương Trong trái tim đen.
Nhạn xanh chắp cánh bay chuyền Én xanh ríu rít đưa tin tháng ngày
Én bay thấp, nên mưa ngập bờ ao Én bay cao nên mưa rào lại tạnh Én hay nhạn thương cho bạn tỉnh mê. Bạn tình xa nếu nhớ gốc đa bộn bề Không cần được bay khắp cõi thế gian thì về. Bầy chim một góc khung trời Được bay về bốn phương đời Chim đã yêu mình, nên nhớ yêu người Từ kiếp đơn côi vào đám đông vui Thì tôi nào có lẻ loi. Én bay thấp, nên không sợ diều hâu Én bay cao, không khi nào gặp nạn. Én thương bạn trong ly loạn, hoài hương Bạn buồn thương có lẽ vấn vương tình nhà Nên kể bạn nghe gốc tích lũ chim hiền hoà. Én kể cho nghe… Nhạn kể cho nghe…
Bồ các là bác, ý a chim ri, Chim ri là dì là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu, là cậu sáo đen Sáo đen là em ý a tu hú. Tu hú là chú, là chú hoàng oanh, Hoàng oanh lấy anh của chim bói cá. Bói cá là mạ, là mạ bồ nông, Bồ nông là ông ý a con cò. Buồn cho con yểng là yểng nhát gan, Thấy mầu đỏ chót là toan giết mình. Phục cho chèo bẻo rất ư hùng anh, Hễ mà thấy quạ, nó rình đánh ngay
11.- Lên Rừng Ba Mươi Sáu Thứ Chim
Con công tố hộ trên rừng Chim trời cá nước vẫy vùng dọc ngang. Tiếng chim qúy báu vô chừng Con công tố hộ trên rừng, mặc công.
Lên rừng già ba mươi sáu ơ… chim loài chim. Có con chim chèo bẻo Có con chim anh hùng Quan họ rằng, tôi hiểu rằng Chim chèo bẻo đánh, đánh chim đen. Nơi rừng nhà ba mươi sáu ơ… chim loài chim. Có con chim ở lại, Có con chim đi rồi, Quan họ rằng, tôi hiểu rằng Chim ở lại quyết, quyết không thua. Chim thuở nào chim đã hót ơ… tiếng chim vượt thời gian. Hát cho, cho cuộc sống Hát cho, cho cuộc tình Quan họ rằng, tôi hiểu rằng Rằng chim hót tiếng chim Thanh ! Chim ở nhà, chim không hót ơ… chim nhất định lặng thinh. Dẫu cho chim thèm khóc Dẫu cho chim thèm cười Quan họ rằng, tôi hiểu rằng Chim gìn giữ tiếng, tiếng chim Thanh
12.- Bầy Chim Nghìn Xứ 13.- Én Bay Dọc, Én Bay Ngang 14.- Bầy Chim Một Tổ
Nhạn xanh và én thì đưa những tin êm Bầy chim nghìn xứ còn đưa những tin thêm Trên khắp dương gian Xuân đã vươn lên Nên chốn quê hương Xuân cũng mon men…
Nhạn kia ríu rít trời xanh Én kia chắp cánh bay quanh địa cầu
Én bay thấp, nhưng bay dọc biển sâu Én bay cao, bay ngang nhiều lục địa. Én hay nhạn, cho hay lạnh mùa thu, Lạnh mùa đông đã tới lúc phai và tàn. Trong trời tự do đã có lũ chim bạt ngàn. Bầy chim được lúc tung hoành Tường ô nhục đã tan tành Xuân tới khi màn tre nhốt chim lành,
Màn sắt ô danh, đều đã rung rinh Tự Do là tiếng loài chim. Én bay thấp, nên nghe được lòng dân Én bay cao, nên trông vào thời vận. Én kêu gọi, bao chim bạn cùng nghe. Một trời xuân đã bát ngát trên đường về ! Tôi hiểu loài chim đã hót tiếng Xuân chàn chề. Én kể cho nghe… Nhạn kể cho nghe…
Tình nghĩa là lứa ý a chim uyên, Lên tiên thì tìm, thì tìm cánh hạc. Tấu nhạc là phượng, là phượng xuống non, Nắng lên đầu non, véo von kim tước. Tha thướt, tha thướt là dáng thiên nga, Còn nuôi giấc mơ là chim gõ mõ. Sóng gió, sóng gió là bầy hải âu, Gọi nhau, gọi nhau, cháu con chim Rồng. Bìm bịp dựa nước, dựa nước nhoi ra Yến ơi ! Khạc máu chẳng qua tin người. Giẻ cùi tốt mã, tốt mã dài hơi Ăn gian, uống bẩn ai nuôi làm gì ?
15.- Bầy Chim Tỉnh Giấc 16.- Bầy Chim Huyền Sử
Bầy chim tỉnh giấc cùng nghe tiếng thiêng liêng, Từ nơi huyền bí, nổi lên tiếng chim Tiên. Chim đã vươn lên như gió thiên niên Tôi đã nghe vang cơn bão không gian.
Trứng rồng lại nở ra rồng Liu điu lại nở ra dòng liu điu. Trứng rồng lại nở ra rồng Chim tiên lại đẻ ra dòng chim tiên.
Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Lạc ! Hỡi những cánh chim huyền sử xa vời. Những cánh chim là NGƯỜI cho THIÊN và ĐỊA chung vui. Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Lạc ! Hỡi những cánh chim của Tiên với Rồng. Những cánh chim ẩn ngữ Đông Sơn, hoàn mỹ âm dương. Những cánh chim dẫn đường đưa lối, Những cánh chim sinh tử không rời. Vỗ cánh theo Cha về miền suôi, Vỗ cánh bay theo Mẹ lên núi. Những cánh chim bay từ Mê linh, Bát ngát trời Phù Đổng oai linh. Những cánh chim khơi động Hoa Lư Những cánh chim Lê, Lý, Trần xưa! Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Việt! Hỡi những cánh chim huyền sử mơ mòng Những cánh chim lịch sử oai phong, bảo vệ non sông Lặng nghe đây con chim Hùng, đây con chim Việt ! Hỡi những cánh chim mở hội Diên Hồng Những cánh chim Hồng Đức hân hoan, mở cõi giang sơn. Những cánh chim trên Bạch Đằng Giang, Những cánh chim vui cảnh Tao Đàn. Lướt gió bay qua miền Chi Lăng, Hót liú lo trên đồi Yên Thế Những cánh chim nối lòng nhân dân Khiến ó, ưng và diều hung hăng Muốn đắp xây uy quyền độc tôn Đã thấy bơ vơ giữa loài chim.
17.- Bầy Chim Hồi Xứ 18.- Chim Quyên Về Đậu Ở Thôn Đoài
Vì hung tợn quá Và không biết yêu thương Diều hâu bạo dữ Mời đi giữ biên cương! Cho cánh chim ngoan Xây đắp quê hương Câu hót hân hoan Cho mãi xuân sang.
Vũ đi thì Vũ lại về Giặc đến Bồ Đề thì giặc lại tan Đầu cha lấy làm thân con Mười lăm năm tròn hết số thời thôi!
Chim đi rồi một buổi chim về Cho Tình Yêu nở khắp miền quê. Vì đã không làm nên mùa Xuân thắm Thì một ngày chim dữ cũng lui chân Để thấy giang sơn là không riêng rẽ Của lũ chim nào, là chốn vui chung. Cất tiếng vang lừng trong gió mới Trong tình nồng nhiệt lũ chim ơi! Giữ nước, cao giọng con quốc quốc, Canh nhà, rền rĩ tiếng gia gia
Chim vui về họp ở khu rừng, Chim hồi sinh réo bạn tưng bừng Từ Bắc Quang, Bắc Mục về núi Tản Hội chim còn dài, biết mấy Thu Đông. Điệu vũ loài công, tiếng hùng chim núi, Chim biển vẫy vùng, bầy én mông lung. Chim Xuân về lượn rợp cánh đồng Bên bờ sông, cá lội chờ mong Đằm thắm, đôi bồ câu bú mớm Khói lên mơ màng, mái tranh êm đềm Lũ chim về sưởi ấm nóc rơm Ấm nóc rơm… Ấm nóc rơm… Nơi vườn thơm, nắng rọi, Kết bầy, chim ủ ấp quê hương.
Vỗ cánh chim chiều vang lớp sóng Như lòng của một kiếp ca nhân. Nước hỡi, thương loài chim lắm chứ! Ơi nhà, dìu dặt hắn du ca.
Bầy chim hồi xứ về quê cũ yêu thương Dựng xong mùa mới rồi chim sẽ bay tung Bay khắp dương gian trong nỗi vui chung Ra tít không gian thăm cõi mông lung
Chim Quyên về đậu ở Thôn Đoài Trong phận mình ở cõi tử sinh Buồn với vui bằng tâm hồn chân chính Bầu trời này hay thế giới mông mênh Thì cũng chỉ ca một bản Xuân Tình Ở chốn trần gian hoặc ở vô hình. Chim ngoan về đậu ngọn tre già Ta và chim khâu vá đời sau Chim và ta âu yếm gọi nhau, Ta còn nhiều phen hát tình yêu